Έτσι ονόμασε ο Χοσέ Μαρτί (1853-1895), πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, ποιητής και εκπαιδευτικός, Εθνικός Ήρωας της Κούβας, την άλλη Αμερική, την Αμερική των φτωχών, των ιθαγενών, όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραιβικής, της Αμερικής πέρα από τις ΗΠΑ.
Ο Μαρτί πίστευσε στον πολιτισμό και στην παιδεία. Μια παιδεία όπου η ιστορία των ιθαγενών πληθυσμών της Αμερικής θα πάρει τη θέση της δίπλα στην αρχαία ελληνική ιστορία και την ιστορία των λαών της Ασίας. Βασική αντίληψη του Μαρτί ήταν ότι ο αγώνας για την άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου του εργαζόμενου λαού ήταν προϋπόθεση και εγγύηση της ελευθερίας από την καταπίεση.
Η πολιτιστική αυτή παράδοση είναι η πιο πολύτιμη πνευματική παρακαταθήκη της Δύσης και πρέπει να χρησιμεύσει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα. Ύστερα από δύο χιλιετίες ιστορίας, ο δυτικός μας πολιτισμός άφησε σε δεύτερο πλάνο και τελείως υποτιμημένο τον πνευματικό πολιτισμό αλλά συνάμα και την ηθική, και αυτό μπορούμε να το αντιστρέψουμε πάνω στη βάση των θεμελίων της πολιτιστικής ιστορίας της πατρίδας του Μπολίβαρ, του Μαρτί και πολλών άλλων.
Η θεμελιακή σημασία της τεράστιας και καινοτόμου προσωπικότητας του Κουβανού Αποστόλου εξηγείται από το ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός στην ιστορία της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής αλλά είναι μέρος μιας μεγάλης αλυσίδας κορυφαίων ανδρών και στοχαστών της Δικής μας Αμερικής, την οποία επίσης ονόμαζε Αμερική των εργαζομένων, πράγμα που διαφαίνεται μέσα από ένα βαρύ φορτίο απελευθερωτικών ιδεών και συναισθημάτων, όπως αυτές που έχει ανάγκη ο δυτικός πολιτισμός για να καταπιαστεί με την πρόκληση που έχει μπροστά της η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα.
***
Σιμόν Μπολίβαρ, ο Απελευθερωτής 1783-1830)
Ο Σιμόν Μπολίβαρ υπήρξε μία προσωπικότητα παγκοσμίου βεληνεκούς. Λατρεύτηκε ως ήρωας, ως αγνός και ανιδιοτελής πατριώτης, που ανάλωσε την προσωπική του περιουσία για τα ιδανικά της ελευθερίας. Ποιήματα εγράφησαν προς τιμή του και μνημεία αναγέρθηκαν σε πολλές πόλεις της Αμερικής, ενώ η μνήμη του είναι ζωντανή μέχρι σήμερα.
Είναι γνωστός με τον παρατσούκλι El Libertador, Ο Ελευθερωτής, και ως ο Τζωρτζ Ουάσινγκτον της Νότιας Αμερικής για τον ηγετικό του ρόλο στα πιο πάνω κινήματα ανεξαρτησίας, όπως ο Ουάσινγκτον ήταν αυτός που οδήγησε σε ανεξαρτησία τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο μεγάλος κολομβιανός συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες μας δίνει μια μυθιστορηματική περιγραφή των τελευταίων ημερών της ζωής του στο βιβλίο του «Ο στρατηγός μες στο λαβύρινθό του» (εκδόσεις Λιβάνη), ενώ ο σπουδαίος έλληνας σουρεαλιστής ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος έγραψε ένα συγκλονιστικό ποίημα, το οποίο τιτλοφορεί Μπολιβάρ: Ένα ελληνικό ποίημα.
