Κοινωνική/Ασπρόμαυρη/Διάρκεια: 97'
Παραγωγή: Κουβανική Σκηνοθεσία: Τόμας Γκουτιέρεζ Αλέα
Πρωταγωνιστούν: Σέρτζιο Κοριέρι, Ντέιζι Γκρανάντος, Εσλίντα Νούνιεζ, Ομάρ Βαλντές, Ρενέ Ντε Λα Κρούζ, Ιολάντα Φαρ, Οφέλια Κονζάλες, Χοσέ Γκιλ Αμπάντ
Υπόθεση:Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας καλλιεργημένος αστός που αρνήθηκε να ακολουθήσει τη γυναίκα του, τους γονείς του και τους φίλους του στην Αμερική κι έμεινε μόνος του στην Κούβα, παρατηρητής και σχολιαστής των μεταλλαγών που γίνεται στη χώρα του. Προτιμά να παραμείνει στην Αβάνα και μολονότι υποστηρίζει την επανάσταση, έστω κι αν δεν καταλαβαίνει πλήρως τους στόχους της, δεν αποφασίζει να πάρει μέρος στο χτίσιμο της νέας κοινωνίας. Ζει χωρίς να δουλεύει. Ηρωας εξαιρετικά αντιφατικός, που μένει απελπιστικά αδρανής όταν ξεσπά η κρίση στον Κόλπο των Χοίρων κι όλη η χώρα κινητοποιείται για να αντιμετωπίσει την αμερικανική εισβολή.
Η κριτική του Βασίλη Ραφαηλίδη στην εφημερίδα «Το Βήμα», 7-3-1979:
Τούτη η ταινία του «πρύτανη» του κουβανέζικου κινηματογράφου, που τη γύρισε το 1968, δυο χρόνια μετά το θάνατο ενός γραφειοκράτη, πριν από το καθετί είναι ένα εκπληκτικό μάθημα διαλεκτικής με εικόνες: οι έννοιες «καλός» (προλετάριος) και «κακός» (αστός) θα αδειάσουν από το αρχικό γραμματολογικό τους νόημα και θα μπουν υπό κρίσιν και έρευνα. Για να αποδειχθεί στο τέλος ότι η υπανάπτυξη είναι κοινό χαρακτηριστικό τόσο του αστού όσο και του προλετάριου, εφόσον και οι δύο βιώνουν την υπανάπτυξη, αλλά με εντελώς διαφορετικό τρόπο ο καθένας: η υπανάπτυξη του αστού είναι κυρίως ιδεολογική, ενώ η αυτή του προλετάριου είναι κυρίως ηθική.
Ένας καλόβολος και βαριεστημένος αστός αρνείται να εγκαταλείψει την Κούβα μετά το φιάσκο του Κόλπου του Χοίρων. Και προσπαθεί να καταλάβει τι γίνεται στην πατρίδα του. Και καταλαβαίνει πολύ λίγα πράγματα, παρά την καλή του διάθεση. Αυτό που κυρίως τον εντυπωσιάζει, είναι μια κάποια αλλαγή, έννοια παντελώς άγνωστη στη λιμνασμένη, στην ιδεολογική της μούχλα τάξη του. Από την άλλη μεριά, όμως, η σχέση του με μια «λαϊκιά» που αντικαθιστά τη φυγάδα σύζυγο του, του μαθαίνει πως οι προλετάριοι είναι ολικά υπανάπτυκτοι όσον αφορά τα ήθη, κυρίως τα σεξουαλικά, που δίνουν τον τόνο στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Λοιπόν, εκείνοι πρέπει ν' ανέβουν στο επίπεδο της ηθολογικής φινέτσας του αστού κι αυτός να ανέβει στο επίπεδο της ιδεολογικής πληρότητας του αγωνιζόμενου, μέσα στην αγραμματοσύνη του προλετάριου. Μόνο τότε θα είναι πλήρης η κατάργηση της υπανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα.
Όλα αυτά ο Αλέα μας τα λέει εντελώς υπαινικτικά μέσα από ένα έξοχο μοντάζ, που αρθρώνει τέλεια το παλιό και το καινούργιο.
Βλ. και Λεξικό Ταινιών Βασίλης Ραφαηλίδης (Κριτικός κινηματογράφου)
